Nieuwe Duitse didactiek, een voorbeeld voor Nederland?

Studiedag voor het aardrijkskundeonderwijs

Nieuwe Duitse didactiek, een voorbeeld voor Nederland?


Nijmegen, 28 april 2010, 10.00 – 16.00 uur

Op 28 april 2010 organiseren de vakgroep sociale geografie en de universitaire lerarenopleiding van de Radboud Universiteit een studiedag over de handelingsgerichte benadering in het aardrijkskundeonderwijs. Deze benadering is één van de peilers onder het “Curriculum 2000+”, het nieuwe leerplankader voor het Duitse aardrijkskundeonderwijs. In deze benadering is veel aandacht voor de verschillen in betekenis die mensen toekennen aan een plaats of ruimte en de invloed die dat heeft op het handelen van mensen. Een kernwoord daarbij is multiperspectiviteit.

Op de studiedag willen we leraren, vakdidactici, en andere belangstellenden in een ééndaags symposium bijeenbrengen om de mogelijkheden van deze handelingsgerichte benadering in het aardrijkskundeonderwijs verder te verkennen. Wat zijn de geografische principes achter deze benaderingswijze? Hoe kunnen we dat vakdidactisch omzetten? Waarom passen nu juist deze handelingstheoretische principes en deze vakdidactiek zo zeer bij de wereld van vandaag? Hoe past deze benadering in de huidige Nederlandse examenprogramma’s? Inleiders op deze studiedag zijn de vakdidactici Dr. Mirka Dickel (Univerisität Hamburg) en prof .dr. Tilman Rhode-Jüchtern, (Universität Jena). Zij zullen zowel ingaan op de theoretische achtergronden van de handelingsgerichte benadering als voorbeelden geven van een concrete uitwerking daarvan in het onderwijs.

De studiedag vindt plaats in het Gymnasion, Heyendaalseweg 141, 6525 AJ Nijmegen.
Deelname aan deze studiedag is gratis. De voertaal is Engels. Meer informatie over het programma en de inleiders is te vinden op de website van de vakgroep sociale geografie van de RU: http://socgeo.ruhosting.nl/vakdidaktiek.html


Aanmelden kan tot 14 april 2010 door een e-mail te sturen aan Fer Hooghuis, e-mail f.hooghuis@ils.ru.nl, onder vermelding van “Symposium 28 april 2010”.

Mindmapping in de lessen aardrijkskunde

In het onderwijs wordt veel gebruikt gemaakt van mindmapping. Een mindmap is een model van gedachten, informatie of kennis. Je ziet in één oogopslag structuur in de informatie en je komt makkelijker op nieuwe ideeën (associatie).
In de link hieronder kun je meerdere voorbeelden zien van willekeurige mindmaps.

http://images.google.com/images?q=mindmap

Binnen het vak aardrijkskunde kun je ook goed gebruik maken van mindmapping. Voorbeeld. Enkele voorbeelden van manieren om het te gebruiken in je lessen:

• Leerlingen een samenvatting van de lesstof laten maken
• Om bij de leerlingen de voorkennis te activeren
• Leerlingen kunnen er begrippen mee oefenen
• Leerlingen kunnen er moeilijke leerteksten inzichtelijk mee maken
• Leerlingen kunnen tijdens en na een filmpje een mindmap kunnen maken als samenvatting
• Maak een Mindmap waarin je delen niet invult. Leerlingen moeten die dan vanuit de leerstof aanvullen.
• Als docent kun je mindmaps ook prima gebruiken bij je lesvoorbereidingen en om de lesstof schematiseren.

Leerlingen van alle niveaus, zowel onderbouw als bovenbouw, hebben baat bij mindmappen èn leerlingen vinden het leuk om te doen! Het is een snelle en eenvoudige manier om dingen op te schrijven. Je krijgt geen half overgeschreven boeken meer als samenvatting. Leerlingen denken beter na over de lesstof en gaan de samenhang zien. Een erg goed hulpmiddel ook binnen Aardrijkskunde dus!

Er zijn verschillende mindmap-programma’s. Programma’s die gratis te downloaden zijn en die je goed kun gebruiken in het onderwijs zijn Emindmaps , CmapTools en Freemind (voor alle besturingssytemen) . Emindmaps is voor alle niveaus geschikt, deze maakt gebruik van veel kleuren en plaatjes. CmapTools en Freemind zijn meer voor bovenbouw Havo/Vwo. Beide programma’s zijn gebruiksvriendelijk en leerlingen kunnen er zo mee aan de slag.

Voor meer informatie over mindmapping, hoe het gebruikt kan worden in een les en theorie erachter, film 1 en film 2. Deze zou je ook kunnen gebruiken bij een startles mindmapping.

Voor Freemind is er ook een instructiefilm gemaakt waarin stap voor stap te zien is hoe je met het programma een Mindmap kan maken (de meeste programma's hebben een zelfde manier van werken).
Ook online kun je aan mindmappen doen. Voordeel is dat je geen software op de pc hoeft te installeren en dat je er overal bij kunt (als er internet is). Het is zelfs mogelijk om met meerdere personen aan één mindmap te werken. Nadeel is dat het Engelstalig is : Bubble

Met dank aan Nanita de Bouter, Staring College - Lochem

Week 12: vlinders, vulkanen en muggen

Wat gebeurde er in deze week tot 26 maart in de wereld?

Geografisch interessante zaken worden met één klik geopend.
Met afbeeldingen en video.
Gemaakt door leden van de community aardrijkskunde.
Week 12 2010 (klik hier)

Archief

New York: Harlem Shuffle

Op kwaliteitsblog Sargasso is een zeer interessante serie over de wijk Harlem in New York gaande. Dimitri Tokmetzis woont in de wijk en schrijft onder de noemer Harlem Shuffleover de geschiedenis en zijn ervaringen.

De wijk is het afgelopen decennium enorm opgeknapt. De crackepidemie is grotendeels uitgewoed. De misdaad is spectaculair teruggedrongen. In 1990 woonden er nog geen 1000 blanken in de wijk, die qua inwonersaantal vergelijkbaar is met Utrecht. Thans zijn dat er 20.000. Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog is Harlem weer een aantrekkelijke plek om te wonen.

De artikelen over hippe supermarkten, gentrification, segregatie, kunst en cultuur en alle andere zaken die zich concentreren in Harlem zijn voorzien van Google Maps-kaarten en YouTube-filmpjes. Zeker bruikbaar om grootstedelijke problematiek in beeld te brengen. Het meest recente bericht gaat over het verval van Harlem in de jaren '50, '60, '70 en '80.

(overigens zijn op Sargasso ook een aantal zeer lezenswaardige artikelen over het IPCC-rapport en de aandacht daarvoor verschenen)

Google kan zoektermen nu ook letterlijk in kaart te brengen

Aan elke PC die verbinding zoekt met het internet zit een IP-nummer vast. Zodoende kan een zoekmachine als Google zien waar een verzoek voor een zoekopdracht naar een bepaalde term (bij benadering) vandaan komt. Ook websites kunnen op grond van het IP-nummer jou de toegang tot bepaalde inhoud verbieden. Zo is het jammer dat veel inhoud van de BBC wel online staat maar alleen voor inwoners van GB te zien is; controle vindt dus plaats via het landdeel van je IP-nummer. Je kunt ook zelf achterhalen wat je IP-nummer is.
Nu heeft Google de mogelijkheid Insight gemaakt om te kijken waar bv de term ' aardrijkskunde' het meest opgevraagd is in Nederland.
Dat geeft dus een spreiding op regionaal niveau aan. Opvallend in deze spreiding is dat er in Drenthe het afgelopen jaar erg weinig is gezocht op deze term en dat in het grafisch overzicht in tijd de piek van het zoeken vooral rond mei lag. Dat laatste is dan weer niet verbazingwekkend overigens....
Op deze manier kun je dus een klein onderzoekje in de klas doe. Kies een term en bepaal eerst van te voren waar je denkt dat daar het meeste naar wordt gezocht. Is het zo dat bv ' mest' meer gezocht wordt in Brabant?
Iemand nog interessante andere zoektermen en bijbehorende verrassende spreidingen ontdekt?

Lente en Klimaatverandering, warmer of kouder?

Dagelijks berichten kranten over klimaatverandering en het gaat allang niet meer over het veranderen van het klimaat alleen. Klimaatwetenschappers vallen over elkaar heen. De een zegt dat de aarde opwarmt door toedoen van de mens, de ander zegt weer dat er een nieuwe ijstijd aankomt. Aanleiding is een gezaghebbend rapport waarin nogal wat fouten zouden staan. Augusto wil daar het fijne van weten.

• donderdag 25 maart 2010 9:30 - 9:45 uur Ned. 2
  

Online te bekijken en lesbrieven (PDF)

Week 10: duivels, bliksems en Eyjafjallajökull

Wat gebeurde er in deze week tot 12 maart in de wereld?

Geografisch interessante zaken worden met één klik geopend.
Met afbeeldingen en video.
Gemaakt door leden van de community aardrijkskunde.
Week 10 2010 (klik hier)

Archief

Stuur een envelop met kaart

Leuk om uit te printen en een echte brief erin te versturen...wie doet dat nog?

Kan hier Kies je locatie en geef een tekst en klaar is Kees....

Week 08: modder, walvisjacht en permafrost

Wat gebeurde er in deze week tot 28 februari in de wereld?

Geografisch interessante zaken worden met één klik geopend.
Met afbeeldingen en video.
Gemaakt door leden van de community aardrijkskunde.
Week 082010 (klik hier)

Archief

Food Super Highway: globalisering

Ik zag per toeval de documenaire "Food Super Highway" op Canvas (Belgie tv2) op dinsdag 2 maart 2010 om 22:05. Ik zag een uitstekend werk over globalisering in de geografische dimensie (voedsel, verkeer en vervoer). Te laat voor een eigen opname.Bijzondere voorbeelden als ... aardappelen uit de Egyptische woestijn, voorzien van water uit reservoirs onder die zelfde woestijn ... die niet meer worden aangevuld. Bovendien worden die aardappelen verpakt met stukjes veen uit Ierland (tegen uitdrogen). Of ... als 25% van de glastuinbouw vindt plaats in Nederland. Of ... de zalm gevangen in Schotland, via China (filering) naar de Engelse supermarkt. De ecologische kosten worden vergeleken met de voordelen van plaatselijk geoogst voedsel.Mijn probleem is dat ik deze documentaire niet kan terugvinden ... Wie heeft een bruikbare suggestie?
Groet, Arnold Geurts (docent ak, Amersfoort)

SchoolTV: Klimaatverandering, warmer of kouder?

Dagelijks berichten kranten over klimaatverandering. Het gaat inmiddels allang niet meer over het veranderen van het klimaat alleen. Klimaatwetenschappers vallen over elkaar heen. De één zegt dat de aarde opwarmt door toedoen van de mens, de ander zegt dat er een nieuwe ijstijd aankomt. Aanleiding is een gezaghebbend rapport waarin nogal wat fouten staan. Presentator Augusto wil daar het fijne van weten.

De aflevering zal na uitzending op 18 maart gedurende langere tijd te zien zijn via www.schooltv.nl/actueel_docent en kan dus door de docent gebruikt worden wanneer het hem het beste uitkomt. Op de genoemde website is ook het begeleidend materiaal te vinden.

Examens oefenen online: wat moet ik weten?

Per 1 maart is de geheel vernieuwde watmoetikweten voor het CE online. Hier kun je als leerling de CE ak-onderwerpen oefenen met behulp van oude examens. Nu alleen VMBO en Havo.
Naast de vragen en antwoorden kun je ook nog kijken bij een stuk uitleg (beknopt) per domein soms geïllustreerd met Beeldbankclips.

Gratis: landschappen.......afbeeldingen dus

Op de website www.saxifraga.nl staan 50.000 beelden van Europese planten, dieren en landschappen.
Bij de landschappen kan worden gezocht op geografische en geomorfologische kenmerken; bovendien kan worden gezocht op menselijke activiteiten, biotopen en kleine landschapselementen. Iedere bezoeker van de site mag deze beelden gratis downloaden.

Mens en Maatschappij: liever wel!

Al een tijdje staat er een artikel van Leo Zander op de community. Hierin voert hij redenen aan om toch als school vooral niet te kiezen voor een opgaan van aardrijkskunde in het' nieuwe' vak Mens en Maatschappij: Een nieuw vak Mens en maatschappij: liever niet!

Radboud Burgsma vond het tijd worden om een tegengeluid te laten horen vanuit zijn ervaring als docent ak in dit nieuwe vak.

Lees zijn artikel (zie ook pagina linksboven) en reageer hieronder...

Lesuren aardrijkskunde in de onderbouw van Havo, atheneum en gymnasium

In de week van 8 februari heeft je van mij het verzoek bereikt om het aantal lesuren aardrijkskunde in de onderbouw van HAVO, atheneum en gymnasium op je school aan mij door te geven. Deze informatie wilde ik graag hebben om daarmee hopelijk het verzoek aan mijn schoolleiding om het aantal lesuren aardrijkskundein de onderbouw op mijn school van vijf op zes te brengen, ook cijfermatig te kunnen onderbouwen.

In totaal ontving ik 258 reacties, zodat ik uiteindelijk van 180 scholen over de gevraagde informatie beschik.

Hieronder tref je het overzicht aan dat op basis van de beschikbare gegevens kon worden gemaakt.

Onderwijssoort	Aantal scholen
HAVO	155
Atheneum	152
Gymnasiumafdeling	92
Zelfstandige gymnasia	25

Lesuren onderbouw	<6	6	>6
HAVO	13,5%	84,5%	1,9%
Atheneum	14,5%	83,6%	2,0%
Gymnasiumafdeling	19,6%	80,4%
Zelfstandige gymnasia	32,0%	68,0%

Het merendeel van de scholen kent lesuren van 45-50 minuten. Bij scholen met een hiervan afwijkende
duur van een lesuur, is de lengte van een lesuur omgerekend naar 45-50 minuten.

De cijfers spreken – lijkt me zo – voor zich.

Een ieder bedankt voor zijn of haar medewerking!

Jan Veerbeek

docent aardrijkskunde

Gemeentelijk Gymnasium

Hilversum

Chili koploper zware aardbevingen

Zaterdag 27 februari vond voor de zuidkust van Chili een aardbeving plaats met een kracht van 8.8 op de schaal van Richter. Daarmee komt de beving in de top vijf van de zwaarste gemeten aardbevingen. Het gebied waarin de beving plaatsvond heeft al het wereldrecord in handen: in 1960 werd hier een beving van 9.5 op de schaal van Richter gemeten.
Lees verder....